Storage(depolama) deyince hemen hemen hepimizin aklına NAS veya SAN gelir; arada DAS diyenlerde çıkacak ama konumuz sadece Ağ (network) üzerinden depolama. Bugün saklama alanı ihtiyaçlarımız o kadar çoğaldı ki evlerimize ve kişisel alanlarımızdaki veri saklama ve depolama ihtiyacı bazı şirketlerin günlük ihtiyaçlarının üstüne çıkmış durumda. Bu birbirine yakın kavramların aklımıza karıştırmasına son vermek adına sizler ile bildiklerimi paylaşayım istedim.
Network Attached Storage (NAS) – Ağ Temelli Depolama
NAS deyince aklınıza bulunduğunuz yerel ağ gelmeli (LAN); yani bulunduğunuz kampüs ya da bina içerisinde olmalısınız. Birden fazla yerel ağ tarafından erişebileceği bilgisini paylaşmak zorundayım bu açıklamadan sonra ama ima ettiğim uzak lokasyonlar (WAN) için NAS kullanımı önerilmez en azından senkron çalışan bir yapıda.
Elbette günümüzde yüzlerce Mbit lik veri hızlarının sağlandığı WAN yapılarında NAS kullanılabilir ama senkron yapıda ve gerçek zamanlı yapılar için NAS’ı kullanmanızı önermiyoruz. WAN yapılarında veri iletimi ile ilgili sıkıştırma ve blok veri kopyalama metodları ile Gbit veri iletişimi sağlanabiliyor olsada NAS çözümlerini sadece günümüz şartlarında hala asenkron çözümler ile Felaket Yönetimi(disaster recovery) senaryoları için düşük maliyetli çözüm için kullanmalısınız.
NAS ve LAN arasındaki konuya biraz ışık tuttuktan sonra tekrardan NAS konusuna hızlı bir giriş yapalım. NAS sistemleri bir veya birden fazla LAN noktasından (node)* Ethernet üzerinden erişim yapabildiğiniz dosya paylaşımı temelli yapılardır. NAS sunucuları genelde birden fazla disk ihtiva eder. NAS yapıları gereği bağlı bilgisayarlara kullanımları için yüksek kapasiteli depolama alanı sağlar.
Birçok yerde kullanımı tanımlarken SAVE DATA yani veri kayıt kayıt işlemi terimi kullanıldığını görebilirsiniz. Lütfen bu terimi aklınızın bir yerinde tutun çünkü NAS’ı tanımlarken en doğru yaklaşım bu tanım üzerinden olacaktır.
Genelde şirketlerde standartları sağlamak,erişimi kolaylaştırmak ve bu erişimleri yönetebilmek adına dosyaları her bilgisayarda ayrı ayrı paylaşmak yerine tek bir NAS sunucusu içerisinde önceden kayıt edilmiş yerden paylaşmak en doğrNetwork Attached Storage (NAS) – Ağ Temelli Depolamausu olacaktır. Merkezileştirme yapıları sebebiyle çoğunlukla iş yerlerinden kullanılsada düşük maliyetleri sebebiyle artık bir çok ev ağlarında da kullanılmakta.
NAS ın bu günlerde genellikle kullanım alanlarını şu şekilde listeleyebilriz :
File sharing – Dosya Paylaşımı
Data backup/disaster recovery – Veri Yedekleme ve Kurtarma
Network printing – Ağ Baskıları
Multimedia file sharing – Çoklu ortam dosyaları paylaşımı
Media server – Medya sunucusu
NAS’ın Avantajları
Elverişli ve Uygun : Ağınızdan erişebileceğiniz bir depolama alanı sunuyor olması ana görevi. Bu sunucular ve makinaların birbiri ile daha kolay bir şekilde çalışabilme imkanı sağlar.
Güvenilir: Genelde NAS sunucuları RAID 0, RAID 1 ve RAID 5 yapılarını desteklemekte, bu yapılar verilerinizin daha güvenli saklanmasını sağlayan depolama sistemleridir. Bu sistemlerde verilerinizi tutan disklerden bir tanesinin fiziksel olarak bozulması durumunda verilerinizin diğer disklerden RAID algoritması ile tekrardan oluşturulmasını sağlayan ve verilerinizin kaybolmasını engelleyen sistemlerdir.
Düşük Maliyet: NAS sunucuları veya cihazları standart sunuculardan hem daha ucuz hem de elektrik tüketimi açısından çok daha verimlidir.
Kolaylık: Hızlı, kolay kurulumu ve yönetimi sayesinde dakikalar içerisinde kullanmaya başlarsınız
NAS’ın Dezavantajları
Ağ Bağımlı Olması : LAN üzerinden dosyalarınızı paylaşıyor olmanız sebebiyle hem ağınızda bir yük oluşturacaktır hemde ağınızdaki olumsuz her etkiden erişim anlamında etkilenebilecektir. Ayrıca erişim yetkilerinin doğru yapılmadığı durumlarda ağ üzerinden verilerinize erişimde mümkün olacaktır. Bu sebeplerle kritik uygulamalar için pek uygun sayılmaz.
Düşük Hız: Düşük veri iletişim hızlarına sahip olduğu için yüksek performans gerektiren uygulamalar için yavaş kalacaktır; mesela yüksek hız gerektiren Büyük Veri Ambarı (big database) uygulamaları
Storage Area Network (SAN) – Yüksek Hız Erişim Temelli Depolama
SAN yapıları kendilerine tahsis edilmiş yüksek hızlı ağ veya mevcut ağdan soyutlanmış alt ağ ile birden fazla sunucuya depolama havuzları paylaştıran yapılardır. İnsan okurken bile yoruluyor ama sunucular SAN’ların paylaştırdığı bu depolama havuzlarını kendi işletim sistemlerinde direkt bağlı disk gibi sistemlerine bağlayabilir ve kendi diskleri gibi bu diskleri paylaşıma açabilir ve yönetebilirler. Herhangi bir host bu alana erişmek istediğinde veriler block yapıda gönderilir ve kayıt edilir. Bu tarz yedekleme ve çalışma performansı ve hızını arttırır.
SAN baktığınızda NAS’ın sağladığı esneklik ve paylaşım yeteneklerini DAS ın avantajları ile bir araya getiren bir altyapı desek yanlış olmaz. Elbette NAS dan çok daha kompleks ve maliyet açısındna NAS dan çok daha pahalı. Bir SAN sabit bir bağlantı ister mesela Fiber Bağlantı(FC-Fiber Channel) veya ethernet üzerinde iSCSI,tabiki bu bağlantıya özel sabit bir switch ve disk donanımı. SAN fiber kanallar ile en yüksek performansı sağlayacaktır. ama elbette bu ihtiyaca bağlı olarak çok pahalı bir çözüm olabilir , yönetimi karmaşık ve zor olabilir. Bunları tekrar tekrar vurgulayarak derdim gözünüzü korktumak değil elbet ama Fiber Channel ile Ethernet tabanlı iSCSI arasında seçim yapmanız gerekiyorsa nedenlerinden birinin maliyet olacağından emin olduğum için vurgulamadan geçmek istemiyorum.
Ethernet tabanlı iSCSI bu zorlukları üzerinizden SCSI komutlarını IP paketlerinin içerisine gömerek(encapsulating) FC ihtiyacını ortadan kaldırıyor. Bence iSCSI , Fiber Kanal SAN için yeterli kaynaklara veya yeterli teknik tecrübeye sahip olamayan ufak ve orta ölçekli işletmeler için hem başarılı ve çok doğru bir çözüm.
Ayrıca SAN block seviyeli depolama çözümü getirdiği için aşağıdaki uygulamalar için ideal bir çözüm ortamıdır ::
Veriambarları (MS SQL, MySQL, PostgreSQL, vs.)
Medya Kütüphaneleri
Arşivsel Yedekleme
Yüksek Kapasiteli Dosya Paylaşım Sunucuları
E-Posta Sunucuları
Uzak Koruma/ Yedekleme (vaulting) ve Aynalama (Mirroring) – Disaster Recovery
Farklı Türden Platform Desteği (Heterojen Yapılar )
Yedekleme seviyesinde replikasyon
Yedekleme seviyesinde yedekleme
SAN ‘ın Avantajları
Daha iyi disk kullanımı : Farklı yapılarda ve boyutlarda disk barındıran sunucuları kullanmak yerine SAN Disk Havuzunda(Storage Pool) tüm sunucularınız için tekyerden ve dinamik boyutlarda çözüm üretebilirsiniz.Ayrıca kapasite artırımı sadece saniyeler içersinde yapılabilir.
Yüksek Performans: SAN performansı ağ trafiğiniz veya lokal disk darboğazlarından etkilenmeyecektir. Data SAN’a kendi özel ağı üzerinde çalıştığı için kullanıcıların trafiğinden,yedekleme trafiği ve SAN harici diğer trafiklerden etkilenmez.
Uygulamalar için daha fazla yeterlilik: Depolama(Storage) dışsallaştırıldığı için uygulamalarınız bağımsız ve farklı veri yolları ile cluster edilmiş sistemler tarafından erişilebilir olmaktadır.
Etkin Veri Kurtarma: SAN uzak mesafe veri depolama imkanı sağladığı için ikinci bir veri kurtarma ambarı ihtiyacınızı karşılar. Bu imkanlar size disk dizileri, kontrol üniteleri,sunucu yazılımları ve özel SAN cihazlarının sağladığı imkanlar.
Dinamik failover koruması: SAN yapısı size duraksamadan hizmet sağlayan, hatta sunucularınız çökse yada bakım için kapatılsa bile verilerin hala ulaşılabildiği bir bir yapı sağlamakta ( built-in redundancy , automatic network routing,vs)
Yüksek ölçeklenebilirlik: Sunucular ve veri depolama cihazlarınız bağımsız bir şekilde birbirleri ile birleştirilerbilir ve bir tescil sistemine bağlı kalması gerekmez.
SAN’ın Dezavantajları
Fazla Kompleks : Elbette SAN’ın kurulumu gerçekten tecrübe ve uzmanlık istiyor. Eğer kendiniz kuracaksanız SAN yapısını ileri düzeyde network bilgisine ve birbirine bağlanacak cihazların implementasyonu hakkında mimari yapıyı kurgulayabilecek ve kurabilecek bir bilgi birikiminiz olmalı.
Yüksek İlk yatırım Maliyeti: SAN donanımı ilk bakışta size maliyeti yüksekmiş gibi gelebilir ki maliyetinin NAS sunucularına göre yüksek olduğu bir gerçek. Ama Return Of Investment (ROI) yani yatırımınızın gerçek maliyeti / geri dönüşü kavramı da tam bu durumlar için kullanılıyor. SAN mimarisine sahip olmanın getirdiği verilerin lokalinizde bulundurduğunuzda yaşanabilecek sorunlarını minimize etme , yönetebilme ve büyüyen yapınızı koruyabilme alternatif maliyetlerini terazinin diğer tarafına koyduğunuzda bu ilk yatırım maliyetleri uzun vadede çok iyi yapılmış bir yatırım olarak kalacaktır.
